دسته: مطالب آموزشی
۵ گام برای جلوگیری از تقلب کارمندان
مشاغل کوچک و متوسط نسبت به سازمانهای بزرگ بیشتر در معرض تقلب هستند. اثرات تقلب میتواند برای شرکتها بسیار مخرب باشد. انواع کلاهبرداری که مشاغل باید از آن آگاه باشند به طور کلی در سه دسته قرار میگیرد: سرقت ، تقلب در صورتهای مالی و سوء استفاده از داراییهای شرکت.
این سرقتها اغلب به صورت سرقت مستقیم پول نقد، ایجاد هزینههای جعلی و یا سرقت اموال توسط برخی کارمندان انجام میشود. بسیاری از صاحبان مشاغل کوچک اغلب کارمندان خود را دوست و حتی اعضای یک خانواده میدانند اما برخی از این کارمندان با نقض مسئولیت خود در برابر کارفرما شخصاً سود می برد.
دلیل اینکه مشاغل کوچک و متوسط با خطر بیشتری از تقلب روبرو هستند به عوامل بسیاری برمیگردد از جمله اینکه یک کارمند طیف وسیعی از وظایف را در یک سازمان بر عهده دارد. روابط نزدیک کارکنان که منجر به نظارت کمتر می شود. عدم داشتن رویه نظارت رسمی و تخصص کمتر در امور مالی نیز از دیگر عوامل است. هر یک از این عوامل می تواند تأثیر زیادی بر سلامت مالی تجارت داشته باشد.
بنابراین، بسیار ضروری است که مشاغل کوچک برای جلوگیری از کلاهبرداری و کشف هرچه سریع تر آن ها قدم بردارند.
۱٫ تقسیم وظایف در حسابداری
مشاغل کوچک اغلب دارای یک پرسنل هستند که تمام عملکردهای حسابداری مانند مطالبات مشتری ، پردازش پرداخت مشتری ، پرداخت صورتحساب ، مدیریت پول نقد و ثبت این کارکردها را در سیستم حسابداری به تنهایی انجام میدهد. این امر باعث پنهان ماندن تقلب میشود. لازم است که در شرکتها حداقل دو نفر به طور متناوب این کارکردها را به عهده گیرند و رسیدگی به عملکردهای نقدی و حسابداری کاملاً مجزا نگهداری شود و یا این عملکردها از طریق رابطه با یک شرکت حسابداری انجام گیرد.
۲٫ کارمندان خود را بشناسید
علیرقم تلاش شرکتها در استخدام کارمندانی صادق، داشتن روال رسمی استخدام حتی در یک تجارت کوچک میتواند به جلوگیری از کلاهبرداری کمک کند. بررسی سابقه کارمندانی که با پول نقد یا مدیریت پرداخت (و اطلاعات حساب بانکی) سر و کار دارند امری ضروری است.
ممکن است عجیب به نظر برسد اما کارمندانی که اقدام به کلاهبرداری میکنند غالبا افرادی هستند که مدیریت و همکاران به آنها علاقهمند هستند. این افراد برای جلب اعتماد غالباً ساعات طولانی کار میکنند و به ندرت به مرخصی میروند. این امر موجب میشود که وظایف آنها متنوع شود و نظارت کمتری بر آنها شود.
مورد دیگر کارمندانی است که با چالشهای ناگهانی مالی در زندگی شخصی خود مواجه شدهاند و ممکن است در معرض وسوسه قرار گیرند. تشویق کارمندان به استفاده از مرخصیهای خود و در صورت امکان تغییر گه گاه سمت افراد در شرکتها میتواند به شناسایی و جلوگیری از این موارد کمک کند.
۳٫ استقرار کنترل داخلی
حتی مشاغل کوچک هم نیازمند کنترلهای داخلی به منظور جلوگیری یا تشخیص تقلب هستند. کنترلهای داخلی شامل محدود کردن دسترسی به اطلاعات حساب مالی ، دسترسی به موجودیها ، چند امضا بودن پرداخت هزینهها، اضافه کاری، کلیه عملیات مربوط به نوشتن چک و سایر کارکردهای حسابداری یا حقوق و دستمزد ، و انجام حسابرسیهای دورهای برای اطمینان از صحت عملکرد دفاتر شرکت
۴٫ حسابهای بانکی را به دقت بررسی کنید
به کمک خدمات بانکی آنلاین، مشاهده گردش حساب بانکی و بررسی فعالیت حساب آسان شده است و لازم است که مدیریت مرتباً این کار را انجام دهد تا از عدم دستکاری بانک در حسابهای شرکت اطمینان حاصل کند. موارد قابل توجه شامل پرداخت به افراد ناشناس، عدم رعایت ترتیب در شماره چک و چکهایی که به جای واریز در حساب بانکی شرکت به شخص سومی داده شدهاند. آگاهی دادن به کارمندان نسبت به اینکه حسابهای بانکی دائما توسط مدیریت نظارت می شود خود به سادگی منجر به کاهش تقلب خواهد شد.
۵٫ آموزش کارکنان نسبت به تقلب
لازم است تا کارکنان فعال در بخشهایی که ریسک تقلب بالاست نسبت به علائم هشدار دهنده تقلب آموزش دیده و روشهای جلوگیری و چگونگی گزارش موارد مشکوک از سوی همکاران یا مشتریان را بدانند. ایجاد یک سیستم گزارشدهی به مدیریت بدون فاش شدن نام میتواند در این موضوع بسیار کمک کننده باشد. مدیریت از جمله صاحبان مشاغل کوچک ، باید یک منشور اخلاقی ایجاد کنند تا همه بدانند که رفتار غیراخلاقی تحمل نخواهد شد.
۵ باور نادرست در مورد شرکتهای حسابداری
در این حرفه به طور منظم با مدیران و صاحبان مشاغلی رو به رو میشویم که تمایلی به برونسپاری مسئولیتهای حسابداری و مالی خود ندارند. غالباً دلایل آنها مبتنی بر باورهای اشتباهی است که پیرامون همکاری با شرکتهای حسابداری یا همان برونسپاری خدمات حسابداری وجود دارد. این در حالی است که شرکت هایی که از خدمات شرکتهای حسابداری بهره میجویند، راندمان بالاتر ، استرس کمتر و فرصت بیشتری برای توسعه تجارت خود دارند.
برای کمک به درک بهتر مزایای واقعی برونسپاری حسابداری، در اینجا به معرفی ۵ باور نادرست در این رابطه میپردازیم:
باور نادرست اول: من در حال حاضر یک حسابدار دارم و نیاز به کمک بیشتری ندارم.
واقعیت: بیشتر حسابداران مسئولیتهای زیادی را بر عهده دارند. برونسپاری برخی از این موارد راهی مقرون به صرفه برای تکمیل وظایف کارکنان فعلی شماست و به آنها این امکان را می دهد تا روی مسائل کلیدی تمرکز کنند.
شاید شما به سطح عمیقتری از دانش مالی نیاز داشته باشید تا از تجارت در حال رشد خود حمایت کنید. داشتن یک دپارتمان کامل حسابداری برای شرکتها بسیار هزینهبر خواهد بود. برونسپاری به یک شرکت اجازه می دهد تا از مزایای تیم زبده و با سطح دانش بالا بدون هزینه زیاد و استرسهای مربوط به استخدام، سود برد.
باور نادرست دوم: اگر در دفتر من حضور فیزیکی ندارند پس در واقع کار نمیکنند.
واقعیت: با پیشرفتهای اخیر فناوری ، محل کار دیگر یک مسئله نیست و متخصصان برونسپاری به صورت خودکار به جزئی از تیم داخلی شما تبدیل می شوند. در صورت همکاری با شرکتهای حسابداری دیگر لازم نیست نگران مرخصیهای یک کارمند و یا قطع همکاری او باشید. رویدادهایی که می توانست اختلال قابل توجهی در یک تجارت ایجاد کند. علاوه بر اینها تیم ما در صورت نیاز به صورت هفتگی یا ماهانه مرتب به شرکت شما مراجعه خواهد داشت.
گزینه برون سپاری به شما این امکان را می دهد تا از دایره وسیعی از خدمات بهرهمند شوید یعنی به جای محدود شدن به انتخاب یک فرد از میان جمع کوچکی از کاندیدها میتوانید مجموعهای از مهارت های مورد نظر و با سطح تخصصی مورد نیاز خود را داشته باشید.
باور نادرست سوم: کنترل تجارتم را از دست میدهم.
واقعیت: استفاده از تخصص یک فرد حرفهای در بیرون از سازمان به عنوان مدیر و مسئول بخش حسابداری میتواند کنترل بیشتری را برای شما فراهم کند. در این حالت میتوانید اطمینان داشته باشد که فرآیندهای حسابداری بصورت استاندارد و با رعایت قوانین مرتباً انجام می شود که منجر به نتایج دقیقتر و گزارشات مالی به موقع میشود. این کنترل پیشرفته به شما کمک میکند تا در تصمیم گیریهای تجاری، بهتر و آگاهانهتر تصمیم بگیرید. با به روز بودن دفاتر مالی دید بهتری نسبت به سلامت مالی شرکت خود به دست میآورید و می توانید به سرعت به چالشها و فرصتها پاسخ دهید.
باور نادرست چهارم: برونسپاری تنها مختص شرکتهای بزرگ است.
واقعیت: خدمات برونسپاری مقیاس پذیر هستند و میتوانند به اندازه تجارت شما درآیند. بر خلاف باور معمول، این شركتهای متوسط و كوچك هستند كه بیشترین بهره را از همکاری با شرکتهای حسابداری میبرند. برای این شرکتها، برون سپاری به این معنی است که آنها فقط به دلیل منابع محدود مجبور نیستند سلامت مالی را قربانی کنند.
باور نادرست پنجم: همکاری با شرکت حسابداری یعنی مجبورم سیستم را به آنها آموزش دهم.
واقعیت: تیم ما متشکل از متخصصین سیستمهای حسابداری و مالی است که با نرمافزارهای حرفه آشنایی کامل دارند. این یعنی برای شروع کار به آموزش کم و یا به هیچ آموزشی احتیاج ندارند و در کمترین زمان فعالیتهای حسابداری شما به بهترین نحو از سر گرفته خواهد شد.
کدام افراد یا شرکت ها میتوانند از خدمات شرکتهای حسابداری استفاده کنند؟
تجربه ما در زمینه کار با شرکتهای مختلف، بیانگر این است که گروههای زیر میتوانند بیشترین بهره را از شرکتهای حسابداری ببرند:
-
مشاغل كوچك، زیرا این گروه به حسابدار تمام وقت نياز ندارند، بلكه نياز به شخصي دارند كه مهارتهاي بيشتري را نسبت به مدير و یا منشی بتواند فراهم كند.
-
شرکتهایی با هر اندازه که نمیتوانند یک کارمند تمام وقت با مهارتهای مناسب و با هزینه مناسب پیدا کنند.
-
شرکتهایی که به خدمات موقت نیاز دارند، به عنوان مثال کمک اضافی در تهیه گزارشهای پایان سال یا زمانی که کارمندشان در تعطیلات، مرخصی زایمان و غیره باشد.
با این حال شما حتی اگر یک حسابدار ماهر تماموقت استخدام کنید، لازم است شخص دیگری (معمولاً مدیر مالی) در فرآیند تایید اسناد، بررسی گزارشات و نظارت بر عملکرد حسابدار دخیل باشد.
۵ دلیل قانع کننده برای برون سپاری حسابداری خود
اغلب مشتریان از ما درخواست میکنند كه در مورد مزایای برون سپاری خدمات حسابداری در مقایسه با استخدام حسابدار (بطور تمام وقت یا نیمهوقت) به آنها مشاوره دهیم. به همین منظور در این نوشتار به ۵ برتری برون سپاری خدمات حسابداری نسبت به استخدام حسابدار میپردازیم:
۱) صرفهجویی در زمان ارزشمند
انجام مصاحبه استخدام زمانبر است و زمان پول است. اگر در شرکت تصمیم گیرنده هستید، باید در صرف زمان ارزشمند خود بسیار خسیس باشید. یک مدیر قبل از شروع مرحله مصاحبه با افراد لازم است که دهها و یا صدها رزومه را بررسی کند. وقتی مرحله مصاحبه شروع میشود متوجه میشوید که برخی افراد به اندازه کافی خوب نیستند. برخی دیگر خوب هستند اما حقوق بالایی درخواست میکنند و برخی دیگر حتی زحمت حضور در جلسه مصاحبه را به خود نمیدهند. برخی از افراد برای بهبود “مهارتهای مصاحبه خود” در جلسه حضور مییابند، در حالی که برخی دیگر فقط به دنبال این هستند که حقوق بالاتری نسبت به دریافتی فعلی به آنها پیشنهاد دهید تا با مدیر فعلی خود قدرت چانه زنی داشته باشند. اینها در حالی است که با برون سپاری حسابداری شما آزاد هستید که روی رشد تجارت خود تمرکز کنید.
۲) کیفیت کار
یک مزیت اساسی برون سپاری حسابداری این است که شما میتوانید از کارشناسان حسابداری برای انجام کار بهرهمند شوید و از نظارت و بررسی مدیران باتجربهتر سود جویید. علاوه بر این، اگر بحث مالیات بر ارزش افزوده یا امور مالیاتی دیگری داشته باشید، این خود نیازمند تجارب متخصص مالیاتی خواهد بود. استخدام یک حسابدار به این معنی است که شما فقط یک شخص واحد دارید که همه کارها را انجام میدهد. علاوه بر این، حسابدار شما باید دانش عمیقی از طیف گستردهای از موضوعات داشته باشد تا نیازهای یک تجارت واحد را به طور کامل پوشش دهد (مثلاَ حسابداری، مالیات بر ارزش افزوده، حقوق و دستمزد و …).
۳) انعطافپذیری
قراردادهای استخدامی عمدتاً انعطاف پذیر نیستند، یعنی به طور معمول به یک کارمند در هر هفته به ازای تعداد مشخصی از ساعات (معمولاً ۴۰ ساعت در هفته) دستمزد پرداخت میشود. مشکل زمانی اتفاق میافتد که حجم فعالیتهای یک تجارت افزایش مییابد. در این حالت شما نمیتوانید از یک کارمند که قبلاً ۴۰ ساعت در هفته کار میکرده درخواست کنید که ۵ ساعت اضافهتر کار کند. اما در برون سپاری خدمات حسابداری شما حتی میتوانید مبلغی را براساس حجم کار مذاکره کنید – یعنی اگر شرکت ۱۰۰ معامله را در یک ماه انجام دهد، هزینه حسابداری X تومان خواهد بود و اگر شرکت ۵۰۰ معامله انجام دهد، هزینه Y تومان خواهد شد.
۴) صرفهجویی در هزینه
در اغلب مواقع میزان هزینه شرکت در صورت برون سپاری خدمات حسابداری به میزان قابل توجهی کمتر از زمانی است که شخصی را در شرکت استخدام میکنید. چرا که بیشتر شرکتهای حسابداری میتوانند خدمات خود را با نرخ هزینه کمتری ارائه دهند (معمولاً به دلیل پایین آمدن هزینههای کار در محل خود). علاوه بر این، با برون سپاری، در پرداخت حقوق و مزایا و هزینههای جانبی نظیر بیمه و مالیات برای کارمند تماموقت صرفهجویی میکنید. بنابراین با برون سپاری خدمات حسابداری هزینههایی که برای شرکت شما بهرهوری ندارد عملا حذف میشوند.
۵) استمرار
یکی از مزیتهای اساسی برون سپاری خدمات حسابداری در مقابل درون سپاری (استخدام حسابدار)، تضمین استمرار در هنگام برون سپاری است. استخدام حسابدار به این معنی است که حسابدار شما همیشه در دسترس نخواهد بود. شاید به دلیل اینکه وی در مرخصی استعلاجی یا مرخصی زایمان است و یا قصد استعفا دارد. اما در برون سپاری خدمات حسابداری یک تیم اختصاصی دارید که حداقل یک عضو تیم ما همیشه در دسترس شما خواهد بود.
رمزهای یک بار مصرف بانکی
بانک مرکزی در یک بخشنامه ۶ بندی، چارچوب استفاده از رمزهای یک بار مصرف یا پویا را تشریح کرد:
-
بانکها میتوانند با قبول مسوولیت هرگونه سوءاستفاده از مسائل امنیتی و جبران خسارات احتمالی وارد شده به مشتریان، برای تراکنشهای کمتر از پنج میلیون ریال در روز و همچنین تراکنشهایی که ذینفع آن دستگاههای عمومی – نظیر صادرکنندگان قبض – باشند، استفاده از رمزهای ایستا را مجاز تلقی کنند.
-
از ابتدای خرداد ماه تامین امنیت مشتریان نظام بانکی در تراکنشهای بدون حضور کارت بر عهده بانکها بوده و هرگونه مسوولیت سوءاستفاده از حسابهای مشتریان بهدلیل آسیبپذیریهای امنیتی در سرویسهای بانکی مستقیما به عهده بانک است و در این موارد تایید مرجع قضایی برای جبران خسارت مشتریان کفایت میکند.
-
جایگزینی رمزهای دوم پویا به جای رمزهای دوم ایستا بهعنوان یکی از برنامههای ارتقای سطح امنیتی نظام بانکی مطرح بوده و نباید هیچ هزینهای از دارندگان کارت و مشتریان بانکی اخذ شود.
-
در صورتی که بانک بتواند راهحل مطمئن دیگری را که با تایید بانک مرکزی متضمن تایید هویت قوی مشتری پیش از برداشت از حساب مشتری باشد اجرایی کند، میتواند از این راهکار بهعنوان جایگزین رمز پویا استفاده کند.
-
هر گونه فرآیند تامین امنیت پرداختهای بدون حضور کارت باید با انجام هزینههای منطقی و معقول و مطابقِ قیمت تمام شده فنی در آن بانک بهصورت یک زیرساخت دائمی صورت گرفته و صرفه و صلاح بانک بهطور کامل در آن مدنظر قرار گیرد.
-
ضرورت دارد امکانات ارائه رمز محدود به استفاده از برنامههای کاربردی گوشیهای هوشمند نشده و ارائه آن از طریق سایر ابزارها نظیر پیامک، پیامرسانهای داخلی مجاز و نظایر آن برای مشتریان بانکها نیز حسب تشخیص بانک فعال شود.
ارتباط هزینه استهلاک و استهلاک انباشته چیست؟
استهلاک انباشته، کل مبلغی است که شرکت داراییهای خود را مستهلک کرده است، در حالی که هزینه استهلاک میزان استهلاک داراییهای شرکت برای یک دوره مالی است. اساساَ، استهلاک انباشته، کل هزینهایست که شرکت از زمان استفاده از دارایی به هزینه استهلاک اختصاص داده است.
استهلاک انباشته چیست؟
حساب استهلاک انباشته یک حساب متعلق به دارایی در ترازنامه است اما با ماهیت بستانکار. بدین معنی که ماندهی این حساب بستانکار خواهد بود. این حساب در ترازنامه به عنوان کاهنده از مبلغ ناخالص داراییهای ثابت گزارش داده میشود.
مقدار استهلاک انباشته برای یک دارایی یا گروهی از داراییها در طول زمان افزایش مییابد، چرا که هزینه استهلاک در برابر داراییها ادامه دارد. هنگامی که یک دارایی در نهایت به فروش می رسد یا بدون استفاده میشود، مقدار استهلاک انباشته شده مرتبط با آن دارایی معکوس خواهد شد، که منجر به حذف کلی رکورد آن دارایی از ترازنامه شرکت میشود.
هزینه استهلاک چیست؟
هزینه استهلاک عبارت است از تخصیص مبلغ استهلاکپذیر به داراییهای ثابت شرکت برای یک دوره مالی. هزینه استهلاک در صورت سود و زیان به عنوان هزینه غیرنقدی شناخته شده که سود خالص شرکت را کاهش می دهد. برای مقاصد حسابداری، هزینه استهلاك بدهکار و استهلاک انباشته بستانکار میشود.
هزینه استهلاک یک هزینه غیر نقدی محسوب می شود، زیرا ثبت استهلاک ماهانه شامل معامله نقدی نیست. از این جهت، در تهیه گزارش صورت جریان وجوه نقد تحت روش غیر مستقیم، هزینه استهلاک برای محاسبه جریان نقدی اضافه میشود. روشهای معمول محاسبه استهلاک شامل خط مستقیم، روش مانده نزولی، روش مبتنی بر فعالیت، روش ساعت کار، روش میزان تولید، روش تسریعی و روش مجموع سنوات میباشد.
مطابق بخشنامه ۲۰۰/۹۵/۷۸ مربوط به مقررات و نحوه محاسبه استهلاک داراییهای ثابت مشهود و نامشهود که بر اساس متن ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم ایجاد شده است تنها سه روش زیر برای محاسبه استهلاک مورد قبول است:
۱٫ روش خط مستقیم
۲٫ روش نزولی
۳٫ روش تعداد تولید
مثال محاسبه هزینه استهلاک به روش خط مستقیم
در روش خط مستقیم یک مقدار ثابت هر ساله به عنوان هزینه استهلاک به صورت زیر محاسبه میگردد:
به عنوان مثال، شرکت الف در ابتدای سال یک قطعه تجهیزات را به قیمت ۲۵۰،۰۰۰ تومان خرید. ارزش اسقاط این تجهیزات ۲۵،۰۰۰ تومان است که عمر مفید آن ۱۰ سال است. هزینه سالیانه استهلاک با استفاده از روش خط مستقیم، ۲۲،۵۰۰ تومان در سال خواهد بود.
هر سال ۲۲،۵۰۰ تومان به حساب استهلاک انباشته اضافه می شود. در پایان سال پنجم، مبلغ استهلاک انباشته ۱۱۲،۵۰۰ تومان یا ۲۲،۵۰۰ تومان در سال است که در عدد پنج (پنج سال) ضرب شده است.
استهلاک انباشته و مبلغ دفتری
استهلاک انباشته در محاسبه خالص ارزش دارایی استفاده میشود. این مقدار مبلغی است که شرکت دارایی را به میزان آن در ترازنامه خود نشان میدهد. ارزش دفتري برابر است با بهای تمام شده دارایی به کسر از استهلاک انباشته. به عنوان مثال یک شرکت قطعهای از تجهیزات چاپ را به قیمت ۱۰۰،۰۰۰ تومان خریداری کرده و استهلاک انباشته ۳۵،۰۰۰ تومان میباشد. در این حالت مبلغ دفتری این تجهیزات چاپ ۶۵،۰۰۰ تومان خواهد بود.
استهلاک انباشته نمیتواند از بهای تمام شده دارایی تجاوز کند. اگر یک دارایی به فروش رسد یا از بین برود، استهلاک انباشته آن دارایی از ترازنامه حذف خواهد شد. با این حال، مبلغ دفتری یک دارایی، لزوماَ نشانگر ارزش بازار آن دارایی نیست.
مثال محاسبه هزینه استهلاک به روش مانده نزولی
مانده نزولی روش استهلاک دیگریست که برای اهداف مالیاتی مجاز است. روش مانده نزولی به صورت زیر محاسبه می شود:
نرخ استهلاک در این روش از جدول نرخ استهلاک داراییهای ثابت ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم قابل استخراج است. (دانلود جدول)
به عنوان مثال، شرکت الف در ابتدای سال یک قطعه تجهیزات را به قیمت ۲۵۰،۰۰۰ تومان خرید. اگر تجهیزات با نرخ ۳۵ درصد به صورت نزولی مستهلک شود، هزینه سالیانه استهلاک با استفاده از این روش ۸۷،۵۰۰ تومان در سال اول خواهد بود.
درسال دوم مبلغ ۵۶،۸۷۵ تومان به حساب استهلاک انباشته اضافه می شود. در حالی که استهلاک تحت روش خط مستقیم در هر سال برابر با یک مبلغ ثابت (در این مثال ۲۲،۵۰۰) میبود. مقدار استهلاک سالانه در روش مانده نزولی در سالهای اول بیشتر از روش مستقیم خواهد بود و در سالهای بعد کوچکتر میشود بنابراین گفته میشود که این روش برای داراییهایی مناسب است که سرعت افت ارزش در آنها بالاست همانند رایانه.
تفاوت حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی و حسابداری مبتنی بر ارزش بازار (ارزش منصفانه) چیست؟
حسابداری بر مبنای بهای تمام شده تاریخی و حسابداری بر مبنای ارزش بازار یا ارزش منصفانه، دو روش برای ثبت قیمت یا ارزش دارایی است. بهای تمام شده تاریخی هزینه اولیه دارایی را اندازهگیری میکند، در حالی که ارزش منصفانه، ارزش فعلی دارایی در بازار را اندازهگیری میکند.
روش مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی
روش مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی یک روش حسابداری است که در آن داراییهای ذکر شده در صورتهای مالی شرکت بر مبنای قیمتی که در ابتدا برای خرید آنها پرداخت شده، ثبت شدهاند.
بر اساس استاندارد حسابداری شماره ۱۱ داراییهای ثابت مشهود، يک قلم دارايی ثابت مشهود كه واجد شرايط شناخت به عنوان دارايی باشد، بايد به بهای تمام شده اندازهگيری شود. این روش بر مبنای معاملات قبلی شرکت است و محافظه کارانه، آسان برای محاسبه و قابل اعتماد است.
با این حال، بهای تمام شده تاریخی یک دارایی ممکن است ارتباط خود با ارزش آن دارایی در آینده را از دست بدهد. چنانچه شرکتی یک ساختمان را چند دهه پیش خریداری کرده باشد، ارزش بازار فعلی ساختمان میتواند بیشتر از رقم ثبت شده در حسابها باشد.
به عنوان مثال، فرض کنید شرکت الف ۵۰ سال پیش چندین ساختمان در تهران به قیمت ۵ میلیون تومان خریداری کرده است. اکنون، ۵۰ سال بعد، یک ارزیاب املاک و مستغلات پس از بررسی ساختمانها نتیجه میگیرد که ارزش بازار مورد انتظار آنها ۵ میلیارد تومان است. با این حال، اگر این شرکت از اصول حسابداری بهای تمام شده تاریخی استفاده کند، هزینه مالکیت ثبت شده در ترازنامه ۵ میلیون ریال باقیمانده است. بسیاری ممکن است احساس کنند که ارزش داراییهای شرکت به طور دقیق در دفاتر منعکس نمیشود. با توجه به این اختلاف، برخی از حسابداران هنگام گزارش صورتهای مالی داراییها را به ارزش بازار (ارزش منصفانه) ثبت میکنند.
روش مبتنی بر ارزش بازار (ارزش منصفانه)
روش مبتنی بر ارزش بازار یک روش حسابداری است که دارایی یا بدهی را به قیمت بازار فعلی در صورتهای مالی ثبت میکند. این روش همچنین به عنوان حسابداری ارزش منصفانه شناخته شده است. در این رویکرد شرکتها برای گزارش داراییها و بدهیهای خود از قیمت تخمینی پولی که آنها در صورت فروش داراییها دریافت میکنند یا از تعهداتشان کاهش مییابد، استفاده میکنند. هدف حسابداری بر مبنای ارزش بازار ارائه اطلاعات مالی دقیقتر و مرتبطتر است.
برای مثال شرکت ب ۵۰ سال پیش چندین ساختمان در تهران به قیمت ۵ میلیون تومان خریده است. آنها اکنون مطابق با ارزش بازار ۵ میلیارد تومان ارزش دارند. اگر شرکت از اصول حسابداری مبتنی بر ارزش بازار استفاده کند، بهای این دارایی در ترازنامه تا ۵ میلیارد تومان افزایش مییابد تا ارزش آن را در بازار امروز دقیقتر بازتاب دهد.
مشکلات استفاده از روش مبتنی بر ارزش بازار
مشکلات این روش زمانی بروز میکند که قیمتهای بازار به طور ناگهانی تغییر کند، مشابه اتفاقی که در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ در ایالات متحده به وقوع پیوست که منجر به وقوع رکود بزرگ شد. در سالهای قبل از بحران مالی، شرکتها و بانکها از حسابداری مبتنی بر ارزش بازار استفاده میکردند که باعث افزایش عملکرد اندازهگیریها برای شرکتها شد.
با افزایش قیمت داراییهای شرکتها به دلیل رونق بازار مسکن، منافع حاصل شده به خاطر استفاده از این روش محاسبه به عنوان درآمد خالص شناسایی شد. اما با وقوع بحران قیمت املاک به سرعت کاهش یافت. ناگهان، ارزش شرکتها به شدت سقوط کرد و همه سرزنشها متوجه روش مبتنی بر ارزش بازار شد.
بنابراین زمانی که نوسانات شدید و غیرقابل پیشبینی در قیمتها رخ میدهد، حسابداری مبتنی بر ارزش بازار دقیق نخواهد بود. در مقابل، با حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی، بهای داراییها ثابت باقی میماند که میتواند در بلندمدت اندازهگیری دقیقتری از ارزش شرکت را نشان دهد.
استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) چیست؟
استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) قوانین و دستورالعملهای مشترکی وضع میکند تا صورتهای مالی در سراسر جهان سازگار، شفاف و قابل مقایسه باشند. IFRS توسط هیئت استانداردهای حسابداری بینالمللی (IASB) صادر میشود. این هیئت چگونگی نگهداری و گزارش حسابها، تعریف انواع معاملات و سایر رویدادهای مهم مالی را برای شرکتها مشخص میکند. IFRS برای ایجاد یک زبان حسابداری مشترک ایجاد شده تا صورتهای مالی از یک شرکت به شرکت دیگر و حتی از یک کشور به کشوری دیگر همسان و قابل اتکا باشند.
درک استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS)
الزامات استانداردهای IFRS
استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) طیف گستردهای از فعالیتهای حسابداری را پوشش میدهد. جنبههای خاصی از عملیات تجاری وجود دارد که IFRS قوانین اجباری برای آنها تنظیم میکند.
صورت وضعیت مالی: به عنوان ترازنامه نیز شناخته شده است. IFRS بر روشهایی که در آن اجزای ترازنامه گزارش میشود تأثیر میگذارد.
صورت سود و زیان جامع: میتواند مجموعا یک صورت باشد، یا میتوان آن را به دو صورت مجزا یعنی صورت سود و زیان و صورت سایر اقلام تقسیم کرد.
صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام: همچنین به عنوان صورت سود و زیان انباشته شناخته شده است، این صورت نشان دهنده تغییرات در درآمد یا سود شرکت برای دوره مالی مربوطه است.
صورت جریان وجه نقد: این گزارش خلاصهای از معاملات مالی شرکت را در دوره معین ارائه کرده و جریان نقدی را به عملیات، سرمایهگذاری و تامین مالی تقسیم میکند.
علاوه بر این صورتهای اساسی، شرکت همچنین باید خلاصهای از سیاستها و رویههای حسابداری خود را تحت عنوان یادداشتهای توضیحی ارائه دهد. گزارش کامل اغلب در کنار گزارش دوره مالی قبلی آورده میشود تا تغییرات سود و زیان را نشان دهد. چنانچه شرکت مادر باشد لازم است گزارش حسابهای جداگانهای را برای هر شرکت فرعی ایجاد کند.